Od wielu lat w Fundacji Towarzystwo Projektów Edukacyjnych zajmujemy się ochroną pamięci o ludziach i zdarzeniach z historii Polski. Jednym z tematów jest Armia Polska na uchodźctwie utworzona w ZSRR w latach II wojny światowej. Armia ta sformowana w celu prowadzenia walki z nazistowskimi Niemcami znana jest pod nazwą „Armii Andersa” od nazwiska jej dowódcy, generała Władysława Andersa. W drodze z ZSRR przez Iran, Irak, i ówczesną Palestynę, Eretz Israel, pod mandatem brytyjskim, Armia Andersa odegrała ważną rolę na kluczowych polach bitew we Włoszech. Najsłynniejszą z nich była Bitwa pod Monte Cassino.
Pracując nad albumami poświęconymi artystom z Armii Andersa i Polakom walczącym o niepodległość poza granicami kraju zwróciliśmy uwagę na dużą liczbę Polaków pochodzenia żydowskiego, których wcześniej nie dostrzeżono.
Zagłębiając się w temat dotknęliśmy kwestii często nieznanej szerszej publiczności, czyli dużego udziału i losu obywateli Drugiej Rzeczpospolitej pochodzenia żydowskiego w szeregach Armii Andersa. Niezwykle istotny wydał nam się ich dramatyczny wybór pomiędzy chęcią pozostania w Eretz Israel, w Palestynie, i walki na rzecz niepodległego Państwa Izrael a zachowaniem wierności państwu polskiemu i kontynuacja walki z Niemcami w szeregach Wojska Polskiego.
Dodać należy przy tym, iż temu zagadnieniu poświęcono niewiele badań naukowych, istnieje także mało zbiorów archiwalnych, publikacji czy wystaw. Oprócz przygotowania specjalnej publikacji i wystawy, pragnęliśmy użyć języka zrozumiałego dla wszystkich, niezależnie od światopoglądu, wyznania czy poglądów politycznych i dlatego sięgnęliśmy po sztukę oraz wywoływane przez nią emocje.
Dzięki zaangażowaniu dyrektora artystycznego Dariuszowi „Maleo” Malejonkowi, a równocześnie współautorowi pomysłu muzycznej części projektu możemy ożywić historię w zupełnie innym, ponadkulturowym wymiarze. Darek „Maleo” Malejonek, który przygotował większość kompozycji muzycznych. Za aranżację odpowiadał Tomasz Mackiewicz, a wszystkie utwory zagrał zespół DesOrient. Fundacja TPE oraz Dyrektor artystyczny Dariusz „Maleo” Malejonek wraz z artystami z Polski i Izraela przygotowaliśmy specjalny koncert „Odwagą bijące serca”. Łączący wspólną, niekiedy trudną, historię z pamięcią o ludziach, bez których Polska i Izrael wyglądałyby dzisiaj zupełnie inaczej.
Koncert jest jednym z elementów artystycznych inicjatywy. Podczas konferencji naukowej w Centrum Begin poświęconej żołnierzom żydowskiego pochodzenia w Armii Andersa będzie miał swoją premierę film wyreżyserowany przez Michała Szymanowicza „Żydzi w Armii Andersa”. Dzięki wnikliwym poszukiwaniom widzowie będą mogli zobaczyć ciekawy i unikatowy dokument.
Chcieliśmy opowiedzieć nie tylko o wielkich postaciach historycznych, takich jak generał Władysław Anders czy Menachem Begin, ale przede wszystkim, o armii zwykłych, dzielnych ludzi wyrwanych z „nieludzkiej ziemi”.Zaprosiliśmy do udziału w tym przedsięwzięciu wybitnych artystów polskich i izraelskich, takich jak: Omer Netzer, Roi Levi, Gilad Vital i Liron Amram z Izraela, a z Polski: Darek Malejonek, Renata Przemyk, Michał Lorenc i Aleksandra Idkowska. Usłyszymy piosenki napisane niemal 80 lat temu, takie jak słynne „Czerwone Maki na Monte Cassino” do tekstu Feliksa Konarskiego i muzyki Alfreda Schütza oraz piosenki napisane przez współczesnych artystów polskich i izraelskich z myślą o tym koncercie po hebrajsku, angielsku i po polsku. Wykonana także zostanie w jidysz pieśń – symbol – „Warszawo ma”.
Koncert polskich i izraelskich artystów w hołdzie żydowskim żołnierzom z Armii Andersa będzie miał premierę 8 grudnia 2020 o godzinie 19.00 na stronie Facebook: From Anders Army to the Israeli Army.
Nagranie całego koncertu wraz z napisami mogą Państwo zobaczyć na naszym kanale YOUTUBE. Serdecznie zachęcamy.
Ten polsko-izraelski projekt, łączy wspólną, niekiedy trudną historię z pamięcią o ludziach, bez których Polska i Izrael wyglądałyby dzisiaj zupełnie inaczej. Opowiada nie tylko o wielkich postaciach historycznych, takich jak generał Władysław Anders czy Menachem Begin, ale przede wszystkim, o armii zwykłych, dzielnych ludzi wyrwanych z „nieludzkiej ziemi”. O ich dramatycznym wyborze pomiędzy chęcią pozostania w Eretz Israel, w Palestynie, i walką na rzecz niepodległego Państwa Izrael, a zachowaniem wierności państwu polskiemu i kontynuacją walki z Niemcami w szeregach Wojska Polskiego.
Ta historia nigdy wcześniej nie została opowiedziana językiem zrozumiałym dla wszystkich – niezależnie od światopoglądu, wyznania czy poglądów politycznych – językiem sztuki.
Obok utworów sprzed 80 lat, autorstwa między innymi Feliksa Konarskiego i Ludwika Starskiego, a także muzyki Alfreda Schütza i Andrzeja Własta, w wykonaniu Aleksandry Itkowskiej, usłyszymy nowe piosenki: „Dzieci tułacze” i „Ziemia nieludzka” w wykonaniu Renaty Przemyk do muzyki Darka „Maleo” Malejonka. Z kolei izraelscy artyści wykonają m.in.: – Roi Levi – „Kids from Teheran” i „Estel Anthem” – Omer Netzer – „Country” i „Nie poddam się” – Gilad Vital – „Ben Gall” oraz „Bab al Ouad”. Koncert będzie transmitowany 8 grudnia br. o godzinie 19:00 na stronie Facebook: From Anders Army to the Israeli Army. Dodatkowo, w Centrum Begina w Jerozolimie, zostanie otwarta wystawa „Z Armii Andersa do Armii Izraela – drogi żydowskich żołnierzy Wojska Polskiego do niepodległości Izraela”, która potrwa do 28 lutego 2021 r.
Koncert i wystawa są częścią projektu edukacyjnego realizowanego przez Towarzystwo Projektów Edukacyjnych i Instytut Adama Mickiewicza we współpracy z Instytutem Polskim w Tel Awiwie, Muzeum w Latrun i Centrum Begina, a także: Archiwum Akt Nowych, Instytutu i Muzeum Sikorskiego, Narodowego Archiwum Cyfrowego, Żydowskiego Instytutu Historycznego, Muzeum Niepodległości, Ośrodka Karta i Instytutu Żabotyńskiego
Więcej bieżących informacji na stronie inicjatywy.
