80 rocznica Aktion Reinhardt

„Naród żydowski będzie eksterminowany” – mówi każdy członek naszej partii
– „jasne – jest to w programie naszej partii, eliminacja Żydów, eksterminacja, zrobi się”. […]
Każdy, który tak się wyraża, nie był naocznym świadkiem, nie brał w tym udziału.
Większość spośród was tu obecnych wie, co znaczy,
kiedy 100 zwłok leży obok siebie, kiedy 500 czy kiedy 1000 zwłok leży przed nami.
To przejść i pomimo tego – pominąwszy odosobnione przypadki ludzkiej słabości – pozostać porządnym człowiekiem, zahartowało nas.
Jest to, nigdy nie napisana i nigdy nie będzie zapisana, chwalebna strona naszej historii.

fragment przemówienia Reichsführera SS Heinricha Himmlerado wyższych dowódców SS, 4.10.1943 r.

W roku 2022 minie 80 lat od przeprowadzenia przez Niemców, na terenie okupowanej Polski masowej eksterminacji polskich Żydów przeprowadzonej pod kryptonimem „Einsatz Reinhardt”. T

Te wydarzenia dotyczyły naszych ziomków, naszych sąsiadów, naszych współobywateli, tych którzy tworzyli razem z nami polską kulturę i sztukę, swoją ciężką pracą budowali wspólny dobrobyt, rozwijali polską naukę, medycynę, technikę, tworzyli wspólny folklor i byli częścią polskiego społeczeństwa i polskiego krajobrazu. Po naszych żydowskich współobywatelach pozostała niezagojona rana, w naszej kulturze powstała wyrwa, która istnieje do dziś, sprowokowano konflikty które trwają do dziś, a za zbrodnie obwinia się tych, którzy także byli ofiarami.

Akcja „Reinhardt“, nazywana również „Einsatz Reinhardt” to nazwa wielkiej operacji zagłady Żydów polskich oraz Żydów deportowanych wcześniej na obszar Generalnego Gubernatorstwa i Okręgu Białostockiego przeprowadzonej w latach 1942–1943 w ramach tzw. ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej (Endlösung der Judenfrage). Operacja ta była częścią Zagłady – masowych prześladowań i eksterminacji Żydów w Europie i na terenie Afryki Północnej.

Podczas Akcji „Reinhardt” przywożono także Żydów z innych krajów europejskich, m.in. z Holandii, Austrii, Słowacji, Niemiec i Grecji. W trzech głównych obozach akcji „Reinhardt” zamordowano ok. 135 tys. osób z zagranicy. Na zakończenie akcji, w listopadzie 1943, przeprowadzono akcję „Dożynki” (Erntefest), podczas której w dniach 3-4 listopada 1943 zamordowano ok. 42 tysiące Żydów. W sumie w czasie Akcji „Reinhardt” zginęło ok. 1,85 mln Żydów.

W rezultacie Akcji „Reinhardt” dokonano straszliwej zbrodni wyniszczenia całych wspólnot żydowskich i grabieży mienia na ogromną skalę. Po Akcji „Reinhardt” przestał istnieć świat żydowski w Polsce, jakim go znano przed wybuchem wojny. Zniszczeniu uległa cała prawie tysiącletnia kultura.

80 lat później wiedza o Akcji „Reinhardt” wśród społeczeństwa jest znikoma, a liczne niedomówienia są zarzewiem konfliktów do dziś. Dlatego w projekcie jest planowanych wiele wydarzeń kulturalnych (koncerty, wystawy) jak i edukacyjnych (film dokumentalny) by móc szerzyć wiedzę. Dla pogłębienia wiedzy oraz spotkania historyków z wielu ośrodków badawczych zostanie zorganizowana konferencja naukowa. Główne wydarzenia będą miały miejsce w Polsce, Izraelu i USA.

Działania w projekcie:

1. Konferencje dla nauczycieli w Kielcach, Warszawie, Przemyślu i Lublinie.
2. Koncerty „Tak jak byśmy nigdy nie istnieli” w Lublinie, Przemyślu oraz w Warszawie.
3. Wystawa „Zagłada Żydów w ramach niemieckiej akcji «Reinhardt»”

Publikacje:

1. Album „Tak jakbyśmy nigdy nie istnieli”
2. Mini-podręcznik „Tak jak byśmy nigdy nie istnieli”
3. Książeczka dydaktyczna dla nauczycieli
4. Film edukacyjny „Tak jak byśmy nigdy nie istnieli” w reżyserii Michała Szymanowicza
5. Płyta CD „Tak jak gdyby nas nigdy nie było”