"Warszawa jest wielka. Prędzej to nastąpiło, niż przypuszczaliśmy. Nie za lat pięćdziesiąt, nie za sto, lecz dziś widzę wielką Warszawę. Gdy teraz do was mówię, widzę ją przez okna w całej wielkości i chwale, otoczoną kłębami dymu, rozczerwienioną płomieniami ognia, wspaniałą, niezniszczalną, wielką, walczącą Warszawę. I choć tam, gdzie miały być wspaniałe sierocińce – gruzy leżą, choć tam, gdzie miały być parki – dziś są barykady gęsto trupami pokryte, choć płoną nasze biblioteki, choć palą się szpitale – nie za lat pięćdziesiąt, nie za sto, lecz dziś Warszawa broniąca honoru Polski jest u szczytu swej wielkości i chwały. […]"
Stefan Starzyński
Przemówienie radiowe wieloletniego prezydenta Warszawy, oficera legionowego, gorącego patrioty, Stefana Starzyńskiego, przypomina czym była stolica dla całej Polski, nie tylko podczas wojny roku 1939, ale podczas całej okupacji niemieckiej. Rozpoczęta twardą obroną miasta we wrześniu 1939 roku, przez opór zbrojny i cywilny, powstanie w getcie, aż po Powstanie Warszawskie, bohaterska postawa Warszawiaków była zachętą do ciągłego oporu przez prawie sześć lat.
Od tamtych dni minęło już 80-lat i najczęściej ilustruje się je obrazkiem morza ruin pozostałych po celowym niszczeniu miasta po upadku Powstania Warszawskiego. A przecież było to nie tylko miasto cierpienia, ale przede wszystkim miasto bohaterów. Począwszy od żołnierzy wspieranych przez ludność cywilną broniących miasta przed uderzeniami armii niemieckiej we wrześniu 1939 roku, poprzez uczestników Armii Krajowej, bohaterską postawę Sprawiedliwych starających się ocalić choć Żydów przez Zagładą, odważnych Betarowców walczących o honor na ruinach warszawskiego getta, harcerzy dokonujących akcji małego sabotażu i akcji likwidacyjnych, aż po zryw Powstania Warszawskiego, który, gdyby nie zdrada Armii Sowieckiej mógł doprowadzić do oswobodzenia stolicy. Ci znani, i ci zapomniani zasługują na nasz szacunek i pamięć. Gdyż to oni przesądzili o niezwykłej pozycji Warszawy w najnowszej historii Polski. Ich determinacja w oporze przeciw niemieckiemu terrorowi dawała nadzieję całej Polsce, a po wojnie, pod okupacją sowiecką była mitem, który pozwolił oprzeć się totalitarnej indoktrynacji i wywalczyć niepodległość.
Projekt "Warszawa - Miasto Bohaterów" jest kolejną odsłoną opowiadającą historię wojennej Warszawy. Po projekcie "Miasto Pamięci" tym razem chcieliśmy ukazać konkretnych ludzi i grupy, które w różny sposób okazały bohaterstwo. Ratując, walcząc, pomagając, dbając, chroniąc... Podczas zajęć edukacyjnych oraz zwiedzania wystawy przedstawimy bohaterów warszawy w latach 1939 - 1945, którzy przyczynili się do wielkości stolicy i podtrzymania ducha narodu.
W ramach projektu przygotowaliśmy także specjalny koncert "Warszawa - Miasto Bohaterów", który ma być hołdem oddanym bohaterstwu i odwadze zwykłych mieszkańców stolicy w czasie okupacji niemieckiej.
To właśnie z pamięcią o nich, Darek "Maleo" Malejonek wraz Maleo Reggae Rockers oraz Anią Rusowicz, Mariką, Moną, Kasią Malejonek i Ania Witczak, wykonają swoje niezwykłe utwory.
Dziś prawie każdy wie czym było Powstanie Warszawskie, ale już tylko nieliczni pamiętają o tajnym nauczaniu, które kosztowało życie setek nauczycieli, czy akcjach sabotażu, powstaniu w Getcie Warszawskim, czy pomocy Żydom.
Współczesna Warszawa nosi wiele śladów tragicznych losów miasta i jego mieszkańców. Jednak wiele warszawianek i wielu warszawiaków broniących swego miasta, walczących o przetrwanie polskości, do dziś pozostaje armią anonimowych bohaterów.
Poprzez ten projekt, chcemy opowiedzieć o konkretnych ludziach i grupach, którzy przyczynili się do wielkości stolicy i podtrzymania ducha narodu. To ich postawa była zachętą do ciągłego oporu przez prawie sześć lat, a dziś jest lub powinna być wzorem dla wielu młodych ludzi, do których kierujemy nasze działania.
Wydarzeniu towarzyszy wystawa plenerowa, która będzie dostępna na Placu Piłsudskiego (od strony ul. Królewskiej) do końca października.
Projekt “Warszawa - Miasto Bohaterów” powstał dzięki zaangażowaniu i wsparciu patrona strategicznego Fundacji PGE oraz Partnerów: Mazowieckiego Kuratorium Oświaty, Archiwum Akt Nowych, Muzeum Wojska Polskiego i Muzeum Warszawy.
